Polski chmiel z Lublina, krainy chmielności

Chmiel i jego odmiany to już temat dla tzw. specjalistów i Beerloversów, których szanowna Redakcja określa levelem: hard! Wchodzimy na poziom ekspercki, także trzymajcie się krzeseł.

POLSKI CHMIEL NASZA DUMA

Nie będziemy wdawać się w szczegóły takie jak: na jakiej wysokości rośnie karpa, czy jest skróconym pędem podziemnym i czy jej główną funkcją jest ochrona tkanki twórczej w postaci licznych pąków śpiących… bo zaśniemy jak dawniej na lekcjach “Środowiska”. ;) Warto wiedzieć, że chmiel jest gatunkiem wieloletnim. Jedni chmiel w Polsce likwidują, inni uprawiają, my rozwiniemy rzecz jasna temat plantacji.

Przeważnie sadzi się go w rzędach co 3 metry, w zależności od bujności odmiany. Co ciekawe chmiel to roślina dwupienna (tj. mająca kwiaty męskie i żeńskie), a do produkcji piwa wykorzystuje się i uprawia jedynie rośliny żeńskie! To właśnie z chmielowych szyszek powstaje charakterystyczna goryczka w piwie. Na smak piwa wpływają alfa kwasy, na zapach skład olejków eterycznych chmielu.

GDZIE W POLSCE ROŚNIE CHMIEL?

Zgodnie z  Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia rejonów uprawy chmielu ograniczono uprawę tego gatunku do trzech rejonów: lubelskiego, wielkopolskiego oraz dolnośląskiego, które obejmują 45 powiatów. Dokumenty te regulują kwestie rejonizacji (wgląd do ustawy). Tam też polski chmiel, z racji warunków klimatycznych rośnie najlepiej.

Natomiast ostateczna decyzja o wyborze stanowiska pod chmielnik zależy od plantatora. Wiadomo, że najkorzystniejsze warunki pod jego uprawę panują w strefie klimatu umiarkowanego, chmiel potrzebuje 5-6 tygodniowego spokoju by wypuścić pędy, a wszystko w temperaturze poniżej 5 stopni Celsjusza. W Polsce najkorzystniejsze warunki klimatyczne dla rozwoju chmielu występują na Lubelszczyźnie, Dolnym Śląsku, w Kotlinie Sandomierskiej oraz w Wielkopolsce. Chmiel lubi mieć więcej miejsca, dlatego wymaga gleb głębokich, żeby korzenie mogły się ładnie rozrastać.  Niekorzystne dla chmielu są gleby podmokłe, zbite.

ODMIANY CHMIELU

Mamy dwa typy “użytkowe” chmielu. Pierwszy to odmiany goryczkowe, o wysokiej zawartości alfa kwasów w szyszkach (powyżej 10 %). Drugi typ to odmiany aromatyczne – to one nadają piwku swoisty chmielowy zapach, kwasy alfa są niższe w porównaniu z tymi pierwszymi. Najszlachetniejsze odmiany aromatyczne (typ drugi) to:  ‘Żatecki’, ‘Tetnanger’, ‘Lubelski’, są one wyselekcjonowane z populacji miejscowych, regionalnych, z których wywodzą się ich nazwy. Są to odmiany superaromatyczne :)  Odmian jest sporo, spójrzcie chociażby na kształty szyszek:

Polska jest piątym krajem świata i trzecim w Europie pod względem upraw chmielu. Nic więc dziwnego, że i produkcja piwa ma się u nas świetnie. 85 % plantacji znajduje się na wspaniałej Lubelszczyźnie, gdzie uprawia się dwa typy użytkowe chmielu. Lubelski chmiel, kuzyn czeskiego Saaz’a to sztandarowa odmiana chmielu aromatycznego, podstawy najlepszych komercyjnych i regionalnych piw. W ostatnich latach zwiększył się jednak procent upraw odmian goryczkowych (wg badań z 2012 roku to 69% całego areału). Jeśli chodzi o polskie odmiany, to w 2012 roku odnotowano ich 9, dominującymi pozostają trzy odmiany  ‘Hallertau Magnum’, ‘Marynka’ i ‘Lubelski’.

Temat jest niezwykle pasjonujący, a jeszcze lepiej byłoby gdybyście sobie zaplanowali odwiedzenie jakiejś plantacji na Lubelszczyźnie :) Można w ten sposób wzbogacić wyjazd, zdjęcia zawsze robią wrażenie! Do zobaczenia na chmielnych szlakach.

PS w przygotowaniu artykułu bardzo pomogła nam praca „Metodyka integrowanej ochrony roślin dla uprawy chmielu“ dr Urszuli Skomry.

Źródła: 1, 2, 3, 4